ARCHIVO del patrimonio inmaterial de NAVARRA

Mujeres en la cancha: auge, represión y olvido de las raquetistas profesionales (1917-1980)

  •  

    Portada

    Resumen:

    En enero de 1917 se inauguró el Frontón Madrid. En él, dieciséis mujeres iniciaron una nueva modalidad de pelota que fue practicada profesionalmente por miles de mujeres durante sesenta y tres años consecutivos. Vinculada a un sistema simultáneo de apuesta, la raqueta se convirtió en una industria, con más de treinta frontones activos en España, Cuba, Brasil y México, y con escuelas para entrenar distribuidas por el País Vasco, de donde provenían gran parte de las jugadoras. Basado en archivos materiales y entrevistas informales, este artículo examina las condiciones históricas y culturales que hicieron posible la emergencia de este nuevo deporte femenino y explora su paradójico desarrollo durante el régimen de Franco y su desaparición y posterior olvido a principios de los años 80.

    he Madrid pelota court opened in January 1917. There, sixteen women started a new type of pelota which was played professionally by thousands of women for 63 consecutive years. Linked to a system of simultaneous betting, racket pelota became an industry, with more than thirty courts operating in Spain, Cuba, Brazil and Mexico, and with training schools located across the Basque Country, where most of the players came from. Based on material archives and informal interviews, this article examines the historical and cultural conditions which created the possibilities for this new female sport to emerge. It also explores its paradoxical development during the Franco’ regime and its disappearance and subsequent obscurity in the early 1980s.

    917ko urtarrilean Madril pilotalekua inauguratu zen. Bertan, hamasei emaku-mek pilota modalitate berri bat hasi zuten, 63 urtez jarraian milaka emakumek praktikatu zu-tena. Erraketa industria bihurtu zen, Espainian, Kuban, Brasilen eta Mexikon hogeita hamar pilotaleku aktibo baino gehiagorekin. Entrenatzeko eskolak ere zituen Hego Euskal Herrian, zeinetatik jokalari asko baitzetorren. Artxibo materialetan eta elkarrizketa informaletan oi-narrituta, artikulu honek emakumeen kirol berri hau ahalbidetu zuten baldintza historiko eta kulturalak aztertzen ditu; Francoren garaian izan zuen garapen paradoxikoa, 80ko hamarka-daren hasieran desagerpena eta geroagoko ahanztura aztertzen ditu.

     

    Índice de artículos:

    Referencia bibliográfica

    GONZÁLEZ ABRISKETA, O. (2022). Mujeres en la cancha: auge, represión y olvido de las raquetistas profesionales(1917-1980) (2022). Ankulegi: gizarte antropologia aldizkaria = revista de antropología social, vol. 23, p. 97-114. ISSN: 1138-347X

Deportes Tradicionales, PELOTARIS, Pelota Vasca
Estudios
mujerescancha.pdf